Mountainbike - algemeen
Het fietsen op de mountainbike, ook wel mtb of atb genoemd, is inmiddels al weer enkele decennia een populaire sport. Vooral in de herfst en winter, wanneer veel wielrenners hun racefiets tijdelijk inruilen voor de mountainbike, verrijst uit elke modderplas wel een ridder op stalen ros. Vooral gebieden als de Veluwe, Zuid Limburg, en de Ardennen zijn erg in trek.
Geschiedenis
De geschiedenis van de mountainbike begint in Californië ergens in de jaren zestig van de twintigste eeuw wanneer enkele creatievelingen hun fiets ombouwen door gebruik te maken van BMX onderdelen.
Joe Breeze maakt in de jaren 1977-1978 enkele moumtainbikes maar Gary Fisher en Tom Ritchey staan bekend als eerste mountainbikeproducenten. De eerste massa-geproduceerde mountainbike was van het merk Specialized, een merk dat ook anno 2016 nog volop meedoet in de mountainbikewereld.
In de jaren negentig evolueerde de mountainbike naar een compactere en stijvere vorm zodat de fiets geschikt werd voor ruiger terrein. Ook werd voorvering en later achtervering ontwikkeld om zowel fietser als fiets te harde klappen te besparen. De veerweg is door de jaren heen steeds groter geworden en is tegenwoordig vaak ongeveer 120 mm. De achtervering is nooit zo populair geworden als de voorvering, de meeste mountainbikers rijden rond op een 'hardtail' mountainbike.
Soorten mountainbikes en vering
He type vering bepaalt voor een mountainbike deels van welk soort mountainbike er sprake is. Het oudste model mountainbike heeft geen vering en wordt daarom ook wel 'rigid' genoemd. Sommige inmiddels grijze mannen volgens wie de tijd sneller gaat dan de veroudering van de fiets (en henzelf) en enkele puriteinen en spartanen (vaak dezelfde mensen) rijden nog rond op deze oncomfortabele vehikels.
Het populairste model, de 'hardtail', heeft alleen voorvering. De 'softtail' heeft naast voorvering ook achtervering of buigende liggende achtervorken. De 'dual' ook wel 'full suspension' of 'fully' genoemd heeft voorvering en scharnierende liggende achtervorken waarbij gebruik wordt gemaakt van kogellagers of bussen/glijlagers.
Een voordeel van vering is dat de controle over de fiets wordt vergroot doordat het stuiteren minder wordt. Ook heeft men met vering minder last van lekke banden en wordt men minder snel moe. Nadelig is de hogere prijs, het grotere gewicht, het vereiste onderhoud, de variabele hoogte waardoor het kettingblad eerder een obstakel raakt, en het rendementsverlies. Dit laatste probleem kan worden voorkomen door bergop de vering te vergrendelen.
Frame
De meeste mountainbikeframes zijn gemaakt van aluminium. Een aluminium frame is vrij licht, relatief goedkoop en heeft geen last van corrosieproblemen.
Een stalen frame is zwaarder en is gevoeliger voor corrosie maar doordat het minder stijf is is een stalen frame veelal comfortabeler.
Ook titanium frames zijn vrij comfortabel maar wel veel duurder waardoor het materiaal niet voor massaproductie wordt gebruikt.
Het nieuwste type frame is van carbon. Een frame van carbon is zeer licht en stijf maar ook duur en sneller zodanig beschadigd dat verder fietsen onverstandig en zelfs gevaarlijk is. Deze laatste eigenschap is vooral voor mountainbikes een vrij groot nadeel.
Remsystemen
Het oudste en goedkoopste remsysteem is de velgrem, ook wel 'v-brake' genoemd. Bij dit systeem worden via de handremmen en kabels blokjes tegen de velgen geduwd. Voordelen van dit systeem zijn dat de onderdelen makkelijk zijn te vervangen en bovendien goedkoop zijn. Verder is het een licht systeem. Nadeel van de v-brake is dat de remkracht ten opzichte van het andere systeem 'de schijfrem' minder is en dat er door modderophoping rendementsverlies kan optreden.
De meeste fietsen, waaronder ook steeds vaker goedkope mountainbikes, hebben tegenwoordig schijfremmen. Dit type remsysteem heeft een veel grotere remkracht en werkt preciezer waardoor het een stuk veiliger aanvoelt. Door de grote remkracht is het risico om over het stuur gelanceerd te worden bij verkeerd gebruik van de remmen wel iets groter. Nadeel van het schijfremsysteem is dat het duurder en zwaarder is en dat het onderhoud en de afstelling wat lastiger is. Verder kan vloeibare modder een nadelig effect op de zuigers hebben.
Versnellingen
Recente modellen hebben vaak 20 of dertig versnellingen. In veel gevallen vindt de bediening van de versnellingen plaats via triggers die met duim en wijsvinger worden bediend. Een ander systeem is de gripshift waarbij de versnelling wordt gewijzig door aan de handgreep te draaien. Ook bestaat er een systeem waarbij een enkele knop voor de duim wordt gecombineerd met een handrem die naar beneden kan worden gedrukt. Om vuilophoping bij de tandwielen tegen te gaan is er tegenwoordig ook de 'gearbox'. Een ander systeem is de naafvernelling van Rohloff waarvan de 14 versnellingen eenzelfde bereik hebben als een klassiek 27 versnellingen systeem.
Banden
Mountainbikebanden zijn er in meerdere dikten en met veel verschillende profielen zodat voor elk type terrein wel een beste band is te vinden. Tubeless banden, banden zonder binnenband, worden steeds popupairder. Doordat de kans op een lekke band minder groot is kan deze band met een lagere druk worden gebruikt waardoor de grip wordt verbeterd. Verder is een lekke band snel verholpen door het inspuiten van een dichtingsvloeistof. Nadeel van de de tubelessband is dat deze duurder is en in combinatie met de speciale velg de fiets wat zwaarder maakt.
Verder lezen